بهترین برنامه رژیم غذایی برای کبد چرب

پیروی از یک رژیم غذایی متعادل و مغذی که سرشار از فیبر، پروتئین‌های کم‌چرب یا گیاهی و چربی‌های سالم باشد، بهترین راه برای بهبود سلامت کبد، کاهش خطر بیماری‌ها و ترویج کاهش وزن سالم است. بیماری کبد چرب غیرالکلی (NAFLD) یکی از شایع‌ترین علل بیماری‌های کبدی است. این وضعیت به تجمع بیش‌ازحد چربی در کبد اشاره دارد، NAFLD در افرادی که با شرایطی مانند چاقی و دیابت نوع ۲ زندگی می‌کنند، بیشتر دیده می‌شود و برخلاف بیماری کبدی مرتبط با الکل، ناشی از مصرف زیاد الکل نیست. در ادامه این مقاله از اکسیرناب، به بایدها و نبایدها در رابطه با برنامه رژیم غذایی برای کبد چرب می‌پردازیم. رعایت این نکات ساده می‌تواند به درمان کبد چرب شما کمک کند.

انواع بیماری چرب غیر الکلی

دو نوع NAFLD وجود دارد:

• کبد چرب غیرالکلی (NAFL): در این حالت، چربی در کبد جمع می‌شود بدون التهاب، اگرچه بزرگ شدن کبد ممکن است منجر به درد شود.
• استئاتوهپاتیت غیرالکلی (NASH): با التهاب همراه است و در صورت عدم درمان می‌تواند به سیروز و نارسایی کبدی منجر شود.

در یک بدن سالم، کبد سموم را دفع می‌کند و صفرا تولید می‌کند؛ مایعی زرد-سبز که چربی‌ها را به اسیدهای چرب تجزیه می‌کند تا قابل هضم باشند. بیماری کبد چرب به کبد آسیب می‌زند و از عملکرد صحیح آن جلوگیری می‌کند، اما تغییرات سبک زندگی می‌توانند از بدتر شدن آن جلوگیری کنند.

اولین خط درمان برای افرادی که اضافه‌وزن یا چاقی دارند و به NAFLD مبتلا هستند، کاهش تدریجی وزن از طریق ترکیبی از کاهش کالری، ورزش و تغذیه سالم است.

به‌طورکلی، برنامه رژیم غذایی برای کبد چرب شامل موارد زیر است:

• میوه‌ها و سبزیجات
• گیاهان سرشار از فیبر مانند حبوبات و غلات کامل
• کاهش قابل‌توجه مصرف برخی غذاها و نوشیدنی‌ها، ازجمله آن‌هایی که دارای قند افزوده، نمک، کربوهیدرات‌های تصفیه‌شده و چربی‌های اشباع هستند
• محدودیت در مصرف الکل

یک رژیم غذایی برای کبد چرب مبتنی بر غذاهای کامل و غنی از مواد مغذی که سرشار از فیبر، پروتئین و چربی‌های غیراشباع باشد، به‌طورکلی برای افراد مبتلا به NAFLD توصیه می‌شود. در ادامه چند ماده غذایی که می‌توانید در برنامه رژیم غذایی برای کبد چرب خود بگنجانید، آورده شده است.

رژیم غذایی کبد چرب متعادل چیست؟

مواد غذایی و نوشیدنی‌ها حاوی انواع و مقادیر مختلفی از مواد مغذی هستند. مواد مغذی شامل موادی مانند ویتامین‌ها، چربی‌ها و پروتئین‌ها می‌شوند که به بدن شما کمک می‌کنند تمام وظایف لازم را انجام دهد. بنابراین، ضروری است که مقادیر مناسبی از این مواد را در رژیم غذایی کبد چرب خود داشته باشید؛ نه خیلی کم و نه خیلی زیاد، بلکه در حد تعادل.

رژیم غذایی کبد چرب متعادل، رویکردی به آنچه می‌خورید و می‌نوشید است. تصویر کلی رژیم غذایی کبد چرب شما از هر جزئیات کوچک اهمیت بیشتری دارد. هدف این است که بیشتر مواقع، غذاها و نوشیدنی‌های سالم مصرف کنید. می‌توانید رژیم غذایی خود را مطابق نیازهایتان، مثلاً اگر گیاهخوار هستید، تنظیم کنید.

یک نمونه شناخته‌شده از رژیم غذایی برای کبد چرب به صورت متعادل، رژیم مدیترانه‌ای است. این رژیم بر مصرف غذاهای گیاهی تأکید دارد و مقدار کمی گوشت و لبنیات شامل می‌شود. برای مثال، به جای کره از روغن زیتون یا روغن‌های گیاهی دیگر استفاده می‌شود. همچنین این رژیم شامل مقدار زیادی سبزیجات، میوه‌ها، آجیل و ماهی است.

شواهد علمی نشان می‌دهند که برای اکثر افراد، رژیم غذایی برای کبد چرب به صورت متعادل بهترین راه برای حفظ سلامتی و مدیریت وزن است. این رژیم توسط پزشکان، دانشمندان، دولت‌ها و مؤسسات خیریه سلامت توصیه می‌شود.

مواد غذایی مفید برای کاهش خطر ابتلا به بیماری کبد چرب غیرالکلی (NAFLD)

در این بخش به بررسی مواد غذایی مفیدی که بهتر است در برنامه رژیم غذایی برای کبد چرب خود بگنجانید که به کاهش خطر ابتلا به این بیماری کمک می‌کنند، اشاره می‌کنیم.

1. قهوه برای کاهش آنزیم‌های غیرطبیعی کبد

مصرف روزانه قهوه می‌تواند از کبد شما در برابر بیماری کبد چرب غیرالکلی (NAFLD) محافظت کند. یک بررسی در سال 2021 نشان داد که مصرف منظم قهوه با کاهش خطر ابتلا به بیماری کبد چرب غیرالکلی (NAFLD) و همچنین کاهش خطر پیشرفت فیبروز کبدی در افرادی که قبلاً به NAFLD مبتلا شده‌اند، مرتبط است.

علاوه بر این، قهوه به نظر می‌رسد تعداد آنزیم‌های غیرطبیعی کبد را در افرادی که در معرض خطر بیماری‌های کبدی هستند، کاهش دهد.

2. سبزیجات برگ‌دار برای جلوگیری از تجمع چربی

سبزیجات برگ دار از جمله مواردی هستند که باید در برنامه رژیم غذایی برای کبد چرب گنجانده شود. ترکیبات موجود در اسفناج و سایر سبزیجات برگ‌دار ممکن است به مقابله با بیماری کبد چرب کمک کنند. یک مطالعه در سال 2021 نشان داد که مصرف اسفناج به طور خاص خطر ابتلا به NAFLD را کاهش می‌دهد. این اثر احتمالاً به دلیل نیترات‌ها و پلی‌فنول‌های منحصربه‌فرد موجود در این سبزیجات است.

جالب است که این مطالعه بیشتر بر مصرف اسفناج خام متمرکز بود، زیرا اسفناج پخته نتایج مشابهی را نشان نداد. این امر ممکن است به دلیل کاهش محتوای پلی‌فنول‌ها و فعالیت آنتی‌اکسیدانی اسفناج در اثر پخت‌وپز باشد.

3. حبوبات و سویا برای کاهش خطر کبد چرب غیرالکلی

مصرف حبوبات و سویا تأثیر مثبتی بر کاهش خطر ابتلا به NAFLD دارد. بررسی‌های علمی نشان می‌دهد که حبوباتی مانند عدس، نخود، سویا و نخودفرنگی، علاوه بر داشتن ارزش غذایی بالا، حاوی نشاسته‌های مقاوم هستند که به بهبود سلامت روده کمک می‌کنند.

مصرف این مواد ممکن است سطح گلوکز خون و تری‌گلیسرید را در افراد مبتلا به چاقی کاهش دهد. همچنین، یک مطالعه در سال 2019 نشان داد برنامهه رژیم‌ غذایی برای کبد چرب که غنی از حبوبات است، به‌طور خاص احتمال ابتلا به NAFLD را کاهش می‌دهند.

علاوه بر این، برخی مطالعات نشان داده‌اند که مصرف سویا (چه به‌عنوان جایگزین گوشت یا ماهی و چه به شکل غذاهایی مانند سوپ میسو که حاوی سویا تخمیرشده است) ممکن است به محافظت از کبد کمک کند، اگرچه شواهد در این زمینه متناقض است.
این اثر ممکن است به دلیل محتوای بالای پروتئین β-کونگلیسینین در سویا باشد که به کاهش تری‌گلیسرید و جلوگیری از تجمع چربی احشایی کمک می‌کند. توفو نیز به‌عنوان یک منبع پروتئین کم‌چرب، انتخاب مناسبی برای کسانی است که به دنبال کاهش مصرف چربی‌های مضر هستند.

4. ماهی برای کاهش التهاب و چربی کبد

ماهی‌های چرب مانند سالمون، ساردین، تن و قزل‌آلا سرشار از اسیدهای چرب امگا-3 هستند. تحقیقات نشان می‌دهد که مکمل‌های حاوی امگا-3 می‌توانند برای افراد مبتلا به NAFLD مفید باشند، زیرا این ترکیبات باعث کاهش چربی کبد، افزایش کلسترول مفید (HDL) و کاهش سطح تری‌گلیسرید می‌شوند.

5. غلات کامل برای دریافت فیبر

غذاهای غنی از فیبر مانند جو دوسر با کاهش خطر بیماری‌های مرتبط با NAFLD ارتباط دارند. مطالعات نشان داده‌اند که  برنامه رژیم غذایی برای کبد چرب که مغذی و سرشار از فیبر باشد، می‌تواند برای افراد مبتلا به NAFLD مؤثر باشد و به کاهش سطح تری‌گلیسرید کمک کند. پودر اکسیرناب، محصولی طبییعی، فرآوری شده از جوانه گندم تحت شرایط بسیار خاص، با قابلیت ارائه انواع ریز مغذی‌ها و درشت مغذی‌ها، تمام نیازهای بدن به انواع ویتامین و پروتئین را پوشش می‌دهد و می‌تواند کمک زیادی به سلامت کلی بدن کند.